Ixabel ETXEBERRIA

Paradigmak

IRITZIA- Aurten estreinatu dituzten bi antzezlanetaz gogoetatu du irakasleak. "Francoren bilobari gutunak" eta "Telesforo ez da Bogart" ikusgarrietaz, hain zuzen. Horretaz gain, herriaren paradigmak aldatu ez direla nabarmendu eta, Manu Azkarate euskal presoaren egoeraz hausnartu du.

Ixabel Etxeberria iruditan.
Ixabel Etxeberria iruditan.

Urte bukaera honetan, kalera ateratzeko garai honetan, Olentzero edo Urtats ospatzeko antzezpen ugari izan dira. Gure Olentzerori buruz gogoetak entzun ditugu, sustraiak gaurko mundua ikusteko maneran nola egokitzen ditugun, nola biziarazten ditugun, mamia nola indartzen dugun dagoen beharraren seinale. Maskarada prestatzen ari direnean, Euskal Herri, kultur eremuan sakontze eta plazaratze nahiak agerian ditugu.
 
Antzerkigintzak 2016an opari asko egin dizkigu eta bi obra bat amateurra eta bestea profesionala hautatu ditut. Definitu behar izaten baita beti, nahiz eta hitzak ez oso egokiak izan. Antzerkiak aitzinatzen laguntzen gaitu, euskaldunen herria zenbat aitzinatu den erakutsi digu berriz ere aurten. "Francoren bilobari gutunak" antzerkiak mugak gainditu ditu, erran digu Euskal Herri osoan hizkuntza bera erabili eta ulertzen dugula. Problematikak unibertsalak dira, injustizia, memoria atzokoak bezala gaurkoak begien aurrean ditugu. Horretaz hitz egin behar dugu, plazaratu behar ditugu eta ausardia eta sakontze handiarekin aritu dira Artedrama, Dejabu eta Petit Theatre de Pain taldekoak. Publikoa zaintzen dute, antzezlanean erakusten duten kalitatea da horren froga. Gaur egun telebistak ikusleei erakusten dien programen kalitatea erreparatuz, ohartzen gara antzerkigintzak beste mundua eskaintzen digula.
 
"Telesforo ez da Bogart" obrak antzerki amateurraren garrantzia eta bizitasuna erakusten digu. Euskal Herriaren historia, bere kokapena munduan aipatzeko aktore izatea, ekintzaile izatea pare gabea da. Antzerki amateurrak hori ekartzen digu, euskaldunek eskuetan hartu duten tresna da, ez soilik lehenagoko antzerkien eskaintzeko, gure buruari buruz gogoetatzeko eta publikoa galdetzeko. Memoriak gaur hobeki bizitzeko balio baitu, baitezpadakoa dugu. Izan ere, mediotan dabilen propaganda maila ideologikoki irauteko, gure helburuak herri gisa zaintzeko indar titanikoa eskatzen baitigu. Gure lur ideologikoan ere izugarrizko arraildurak ageri baitira. Ihardukitze eremuak erabat kutsatu dizkigute. Erraustegia delarik aktualitatearen erdigunean aitzinetik erraustegi ideologikoa martxan emana izan dela dirudi.
 
Gure herriaren paradigmak ez dira aldatu. Helburuak berdinak dira, forma duintasuna bermatzen duena izan behar da. Manu Azkarate iheslaria, Ziburun ezagutu duguna, eritasun larria eta kronikoa sufritzen du, frantses presondegietan bizi diren beste batzuk bezala. Zein da, ez bada logika errepresiboa, garaitu nahi duenarena, haren atxilotzera bultzatu duen nahia? Ihardukitzearen aurrean estatuak hartzen dituen erabakiak menperatzailearen jarrera da. Algeriako gerlan estatu buruak jarrera horrekin moztu zuen. Beste garai batean ezkerrak, gaurkoa ez dena, amnistia bozkatu zuen frantses parlamentuan ekintzaile politiko guztiak askatzeko. Ez dira gaurko parametroak. Defentsa hoberena ofentsiba dela diote batzuek. Borroka ideologikoa itzela da gaurkoan, abertzaleen artean bereziki, parekoak denak ados baitira guri aurre egiteko. Gutxiengoa izatea ez da erraza, ohituak gara.