Goizeder TABERNA

Lurralde desberdintzerako eskubidea 2020ra gibelatua

2018ko udan desberdintzerako eskubidea Frantziako konstituzioaren egokipenean integratu behar zen, ondotik aurtengo udan, eta Edouard Philippe Lehen Ministroak ekainaren 13an errandakoaren arabera, 2020an izanen da. Alta, lege proiektu batean jasoko dela azaldu zuen parlamentarien aitzinean.

Edouard Philippe Frantziar Estatuko Lehen Ministroa.
Edouard Philippe Frantziar Estatuko Lehen Ministroa.

Benalla kasua, txaleko horien krisia, egoera elektoral berria... Frantziar Estatuan beti bada zerbait instituzioen erreforma gibelatua izateko. Egun, lurralde desberdintzerako eskubidea Jacqueline Gourault Lurralde Kohesiorako Ministroak idatzitako lege proiektuan jasoa legoke. “Deszentralizazioa eta desberdintzea” du izena proiektu horrek. “Estatuak koadro bat ezarriko du, baina eskualde bakoitzean desberdintzerako bidea idekiko dugu, lurralde bakoitzarekin neurriko erantzun bat definitzeko”, iragarri zuen Edouard Philippe Frantziako Lehen Ministroak ekainaren 13an.

Oinarria kontsultatu ondotik eginen litzateke. “Ezeren aitzinetik, gaurdanik uztailera bitarte, Gourault ministroak elkarte guziak errezibituko ditu, lehenik bakarka eta ondotik guziak elkarrekin, parlamentarien partaidetzarekin. Irailaren hastapenetik, eskualde bakoitzean elkarrizketa honek tokiko mailan segida izanen du”, azaldu zuen Philippek senatarien aitzinean.

Egungo legearekin egiten ahal dena fite egina izanen da, baina gaineratekoa Jacqueline Gouraultek 2020ko lehen erdia aitzin iragarri zuen lege proiektuan integratuko litzateke. Hots, herri eta senaturako hauteskundeen ondotik, baina 2021eko eskualde eta departamenduenen aitzinetik. Estrategia aldaketa hau finean hurrengo hauteskundeei begirako izan daiteke, presidentetzarako gehiengoa Senatuan ere ukaiteko itxaropenarekin.

Max Brisson Les Republicains alderdiko senataria kontent da desberdintze eskubiderako gauzapena konstituzioaren erreformari loturik ez egoteaz. Parlamentuko bi ganbaretako hiru bostenak batzeko betebeharreko baldintzak erreforma zailduko luke. Dena dela, nahasmena ere sortu zuen Lehen Ministroaren iragarpenak. LREM alderdiko Vincent Bruk uste du desberdintzerako eskubidea konstituzioan jaso behar dela, konstituzioari loturiko arazoak ez ukaiteko.

Ipar Euskal Herria “baztertua”

Hainbat lurraldetan, desberdintzerako printzipioak ez ditu erreforma garrantzitsuak galdegin. “Hau da Bretainiarekin edo laster `Alsaziako europar kolektibitatea´ osatuko duten Bas-Rhin eta Haut-Rhin departamenduekin hautatu dugun bidea. Guyanan eta Mayotten `RSA´ eskumena baliatuz hautatu dugun bide bera, edo Reunion uhartedian, eta baita Korsikan ere. Konstituzioaren berregokipena zehaztasunei begirakoa da”, erran zuen Lehen Ministroak, Euskal Herrian debate horretatik baztertuz.

Telefonoz kontaktaturik, Frederique Espagnac senatari sozialistak oroitarazi zuen erreformak lurralde guziei eragin beharko liekeela. Max Brissonen iritziz, Euskal Herriak bere interesengandik lan handia egin beharko du. Frantziar Estatuko beste lurralde batzuk duten pisuarekin alderatuz, Ipar Euskal Herriak soilik 300.000 biztanle ditu eta senatariak uste du Euskal Elkargoak bere koadroa defendatu beharko duela.