ONDAREA, GARAPENA ETA EZAGUPEN OFIZIALA
Maulen, enpresa arduradun batzuek adierazi dute eskualdetako kalitatezko ekoizpenak beharrezkoak zirela tokiko ekonomiarentzat. Kiwi-Adour, Marseille ko xabua, Laguiole nabelak, Bretainako harribeltza, Limoges-eko toska, Euskal oihala, eta Ossau Iraty sor markako ordezkariak bertan ziren.
Espartinaren eztabadaren berme, Mauleen izan den mahain üngürü batetarat kümit ziren ekonomia sail desberdinetako enpresa ardüradün zonbait. Horietan : Kiwi-Adour, Marseille ko xabua, Laguiole nabelak, Bretainako harribeltza, Limoges-eko toska, eta Euskal oihala. Ossau Iraty sor markako ordezkariak ere bere jakilegoa eskentü deikü.
Sarhitz gisa, bakotxak adosten züan behar beharrezkoa dela gure esküldetan diren kalitatezko ekoizpen berheziak zaintürik izan ditian ezagütza ofizial baten bidez: AOC, AOP, IGP,STG, Label gorri edo Laborantxa Biolojiko.
Helbürüak argi dira:
- Herrialde bakotxak düan ondare eta jakitatearen zaintzea
-Kalitatezko mozkinen ekoiztea
-Ekoizte horien lanbideen süstatzea
-Kuntsumizaleari informazio leial baten eskentzea
-Mündüko merkatü zoin gehiagokari bürü emaitea
Horik oro, baldintza eta kontrola zorrotzer jarraikiz.
Kiwi Adour – Nahiz eta kiwia Xina edo Zelanda berriko früta den, Kiwi Adour-ek bere bidea egin dü sail hortan. 1965 ean kiwia sartü eta hedatü da eremü zabal batetan. Ehün bat ekoizleek beren indarrak jüntatü dütie Label gorriaren esküratzeko 1992 an, eta IGPa 7 urte berantago. Egünko egünean, Franziako merkatüa 70 000 tonakoa delarik, Kiwi Adour ek, hortarik % 11a egiten dü. Label gorri eta IGP aren barne saltzen dü orotarat 2 800 bat tona. Lan horien ororen joanarazteko: leküko 100 bat ekoizle, horiekin denbora osoz lanean ari diren 550 jente , gei früta biltze sasuan, 750 urtarokoak.
Marseillako xabuak haatik, ez dü holakorik. Beste bürü hauste mota bati lotürik da: Provence eskualdean, ohizko lantarez eta molde berhezian eginik zen xabu famatüak ez dü ofizial ezagüpenik . Oraiko egünean, arrauetarik kanpo, induztrialki Italian eginik den xabua, Savon de Marseille izenaz eta itxuraz prebalitzen da bere merkatüaren hedatzeko mündü osoalat. Marseillako xabu egileen batarzüna güdükatzen da bere markaren esküratzeko.
Laguiole izeneko nabela berheziak ere badü zer erran sail hortan. Aveyron bortü eskualdean den herri honek 1200 jente dütü. 1820 urtean altexean, nabela egiteko lantegi eraiki dü, aroztegi eta beste eskü lanetan, leküan berian nabela oso baten egiteko. Lehen gerlak oro desegin eta, lantegiak zerratü ziren. 1987 an, enpresa bürü eli batek deliberatü ziren berriz lanari lotzea. Bortü eskualde hontan, orai, Laguiole nabelagintza 110 jenteen lanbide da. Bena, Xinatik eta Pakiztanetik jinik, gaitzeko konkürrentziari bürü eman behar düe eta auzitan sartü, auzapeza aitzinean, zeren beren herriaren izena ere ebatsirik izan beizaie jokü tzar hortan.
Bretainako harribeltza herri aberastarzüna da aspalditik, eta bizibide. 20 lantegiek- geihenak familiek kudeatürik- orotarat, 700 bat enplegü dütie. Ikustez Xinatik eta Europa hegoaldetik jinik konkürrentzia latzak pekoerrekalatüko zütiela, auzietan sartü dira gogorki harrobi jabeak, politika kargüdünak eta herritarrak. Ezagüpena esküratü die 2017 ko urtarilan “ IG Granit de Bretagne”.
Limoges-eko toskak ere bere ixtoria, berhezitarzüna eta jakitatea zaintü dütü IG ezagüpenaren bidez. Sail berhezi hortan ari diren 900 lan postüak etxeki dütü.
Euskal oikalak Oihalgintzan batzen diren bizpahiru enpresak, “ Ohizko Euskal oihal egile zindikata” eraiki die IG baten esküratzeko, departamentü mailan. Orotarat, 40 bat lan postü kudeatzen dutie.
AOC Ossau-Iraty ere aipatürik izan da. Berheziki, nola 1971 eko ezne krisaren ondoamenez, filierra egitüratürik izan zen. Heben ere, herri ixtoria eta gizaldiz gizaldi laborarien jakitatearen eta bizi moldearen berme, agertü zen ekoizleen bizibide eta kontsomizaleen kalitatezko mozkin baten egiteko nahia.