Kattin Chilibolost

Garruzeko azoka: mendeetako tradizioa gaurko egunetara ekarria

Uztailaren 31n eta agorrilaren 1ean Garruzeko azokak erosleak, saltzaileak, bisitariak eta turistak errezibituko ditu. Mendeetan zehar antolaturiko azoka hau udako hitzordurik garrantzitsuenetakoa da.

Garruzeko azoka uztailaren 31n eta agorrilaren 1ean ospatuko dute. © Bob EDME
Garruzeko azoka uztailaren 31n eta agorrilaren 1ean ospatuko dute. © Bob EDME

Mendeetan urtero egin izan den bezala, Baxe Nafarroako herria uztailaren 31n eta agorrilaren 1ean iraganen den kabalen azokarako prestaketan ari da. Asteazkenean zaldiak eta astoak izanen dira protagonista eta ostegunean berriz, behiak eta idiak. 

“Jende batzuk saltzera jiten dira, besteak erostera, haragiaren merkatuan gaurkotzera edo besterik gabe, ikustera eta elkartzera”, dio Noël Chohobigarat azoka prestatzen duen elkarteko kideak. Beste berrogei bat pertsonak osatzen duten elkartearen batzordeko presidentea Jean-François Luro da.

Herriak ez du ekimena diruztatzen eta batzordeak bisitariek aparkalekuan uzten duten sosarekin bermatzen dute herriko plazako antolaketa osoa. Lekua mendeetan barna izan den bera bada ere, plazaren antolaketa moldatu behar izan dute. “Orain zaldi hazle eta saltzaile bakoitzak bere lekua erreserbatu nahi du”, diote antolatzaileek. Aurten 1.500 eta 2.000 abere espero dituzte.

Azokan, urtero antzeko kopurua biltzea lortzen dute, baina antolatzaileen arabera batzuentzat azokak ez du izan zenarekin zerikusirik. “Azoka guziak bezala, Garruzekoa ere apaldu da”, dio Lucien Harinordoquy azienden komertzioko profesional denak. Bere hitzetan, “komertzioaren gehiengoa ez da azoketan egiten, asteroko merkatuetan edo zuzenean esportatzaileen eta inportatzaileen artean baizik”. Bere kasuan hala izaten omen da.

Zaldiei dagokienez, Noël Chohobigaratek ere aldaketak sumatzen ditu. “Haragiaren merkatua ez da hobetzen ari, baina haatik, aisialdiarena memento onean da”. Jakinarazi duenez, jende ainitz etxerako, plazerarendako edo aisialdirako zaldi baten xerka heldu da. 

Prezioen gorabeheren gainetik, ohiko bezeroendako azokarekiko loturak bere horretan segitzen du: “bada emoziozko eta tradiziozko alde hori, urtean zehar ikusten ez ditugun pertsonekin topatzeko mementoa izaten baita”, erran du Lucien Harinordoquyk. Gazte gaztetatik azokari atxikirik, “iraunarazi” behar dela uste du.

XIII. mendetik ezaguna

“Ez dakigu noiz egin zen Garruzeko lehen azoka. Aldiz, hego-mendebaldeko antzinakoena dela erraten ahal dugu”, adierazi du Noël Chohobigaratek. Azokari erreferentzia egiten dioten lehen idazkiak XIII. mendekoak omen dira. Nafarroako Erresumari lotuak dira eta orduan Garruze hiri garrantzitsua zen: lurraldearen mugan, Gaskoi herria eta Akitaniaren artean, Garruze leku estrategikoan kokatua zen. Paueko, Baionako, Ezpeletako edo Heletako azokak  berantagokoak lirateke.

Erdi Aroan Champagneko azokak Europako garrantzitsuenak izan ziren. Garruzekoak bere ospea Antso Azkarraren (Antso VII Nafarroakoa) alabaren eta Champagneko kondearen arteko ezkontzari esker lortu zuen.

Gerla ondorenera arte, Garruzeko azoka “Britxiko feria” gisa zen ezaguna. Saindu baten babesari zor zion izen hori. Izendapen hau azken hamarkadetan galdua izan da.