Bénédicte SAINT-ANDRÉ

Senatu frantsesa Hizkuntza Gutituen Karta berrestearen kontra

Senatuak Hizkuntza Gutituen Kartaren berrespenaren aurretiazko mozioa bozkatu du urriaren 27an. 341 bozkatzaile izan dira, horietarik 335 bali zirenak: 180 senatarik mozioaren alde bozkatu dute eta 155ek kontra. Ondorioz, lege proiektua bertan behera utzi dute; edukia bera aztertu baino lehen.

180 senatarik bozkatu dute mozioaren alde eta 155ek kontra.
180 senatarik bozkatu dute mozioaren alde eta 155ek kontra.

Senatuaren lege komisioak Hizkuntza Gutituen Kartaren berrespenaren kontra aurretiazko mozio bat aurkeztu zuen iragan den urriaren 15ean. Sorpresarik gabe, Senatuak horren alde bozkatu du urriaren 27an. Hain zuzen ere, 180 senatarik mozioaren alde bozkatu dute eta 155ek kontra. Lau ordu iraun duen eztabaida ondoren, gehiengoa eskuinekoa duen Senatuak Eskualdeko Hizkuntzen Karta lurperatu du.

Lege proiektuaren bultzatzaileak, hots, Christiane Taubira Justizia Ministroak "Estatu frantsesak izenpetutakoari ohore egiteko" deia luzatu die senatariei, batzarra hasi baino lehen, eta Europako Kontseiluko 25 herrialdek Karta berretsi dutela oroitarazi die. Bere ustez, Hizkuntza Gutituen Kartaren berrespena ahalbidetuko lukeen konstituzio lege proiektuak nazioarteko eskubidea errespetatzen du.

Senatuan gehiengoa duten eskuineko hautetsiek ez dute iritzi bera adierazi. Tokiko hizkuntzen kontra ez direla erran duten arren, Philippe Basek ordezkatutako eskuineko senatariek beren aurkako argumentuak alde konstituzionaletik bideratu dituzte. Halaber, lege proiektuak duen bigarren irakurketa bat agerian utzi nahi izan dute. Beren ustez, 1999. urtekoa den adierazpen interpretatiboak Kartaren berrespena lagundu ordez, frantses konstituzioaren kontrako paradoxa juridiko bat eragiten du.

Lasserre, Espagnac eta Labazée mozioaren kontra

Haatik, Kartaren defendatzaile batzuek arazo berdina azaleratu zuten. Estatuko Kontseiluaren gisa berean, bi testuak "bateraezinak" direla azaldu zuten eta horrek Karta gauzatzea oztopatuko lukeela aipatu dute.

Sozialistentzat, berriz, Kartaren berrespenak tokiko hizkuntzen babesa ziurtatuko luke eta etorkizuna lañoki aurreikusteko lagungarria litzateke.

Pirinio Atlantikoetako senatariak diren Jean-Jacques Lasserre (UDI), Frédérique Espagnac eta Georges Labazée (sozialistak) Kartaren berrespenaren alde agertu dira; hau da, mozioaren kontra. Tokiko hizkuntzen aldeko politikaren beharra azpimarratu dute.